Με αφορμή τον όρο «κοινωνικός φιλελευθερισμός» (social liberalism), -Κ.Φ.που κατά την διάρκεια της προεκλογικής εκστρατίας ο τότε υποψήφιος και νυν πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης χρησιμοποιούσε κατά κόρον, περιληπτικά καταθέτω όπως κατανοώ την έννοια του όρου. Νομίζω λίγοι ξέρουν ότι είναι μια πολιτική φιλοσοφία-ιδεολογία, εισήγηση για ένα σύστημα διακυβέρνησης που ήδη υπάρχει σε Ευρωπαικές κυρίως χώρες. Όσοι διάβασαν το πρόγραμμα διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη ακόμα και να μην ήξεραν λεπτομέρειες της ιδεολογίας αυτής και τον τρόπο που το κράτος με τέτοια φιλοσοφία-ιδεολογία θέλει να κυβερνήσει, κατάλαβαν ότι στην εσσωτερική διακυβέρνηση έρχεται κάτι διαφορετικό ή απλά το κράτος θα ενδιαφερθεί περισσότερο για αυτούς που έχουν περισσότερες ανάγκες . Ὀ όρος Κ.Φ. χρησιμοποιήθηκε από τον καθηγητή John Rawls. Θεωρείται μάλιστα από πολλούς ως ως η ελπίδα για καλύτερη ζωή για τους φτωχούς και τους πάσχοντες. Η θεωρία και η φιλοσοφία του κοινωνικού φιλελευθερισμού συνοψίζεται εν ολίγοις (και εν μέρει) ως εξής: «Το κάθε άτομο κατέχει απαραβίαστο (δικαίωμα), που βασίζεται στη δικαιοσύνη, το οποίο ούτε η ευημερία του συνόλου της κοινωνίας δεν μπορεί να υπερβεί. Για το λόγο αυτό, η δικαιοσύνη αρνείται το ότι απώλεια της (οικονομικής) ελευθερίας κάποιων δικαιολογείται από ένα υψηλότερο κοινό καλό των άλλων.» (Το λήμμα πάρθηκε από παράγραφο της βικιπαίδεια).
Παραθέτω μερικές συμπληρωματικές έννοιες και ενδιαφέροντα του Κ.Φ. Επικεντρωση στην βοήθεια αναξιοπαθούντων (με την ελευθερη αγορά να λειτουργεί με του όρους της, αλλά και με το κράτος να παρεμβαίνει κυρίως μέσω ανακατανομής πλούτου και φορολογίας), ενδιαφέρον για μείωση της ανεργίας, μεγάλη σημασία στην παιδεία και την υγεία. Τα ατομικά δικαιώματα έχουν πρωτεύοντα ρόλο στην λειτουργία του συστήματος.
Ο Κ.Φ. θεωρείται από πολλούς ως το αντίπαλο δέος του νεοφιλελευθερισμού και πολεμήθηκε κυρίως από τον Ρήγκαν και Θάτσερ που όμως όταν απέτυχαν ο κόσμος στράφηκε δυναμικά στην νέα θεωρία. Πολλοί που δεν ευνοούσαν τον Κ.Φ. αναγκάστηκαν να εφαρμόσουν και να ενσωματούσουν στοιχεία του και γι΄αυτό είδαμε συμμαχίες και συγκυβερνήσεις θεωρητικά αντίπαρατιθεμένων ιδεολογιών πχ χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλδημοκρατών.
Η ιδεολογία του Κ.Φ. κατά την γνώμη μου συγκεράζει ή παντρεύει τον «κλασσικό καπιταλισμό» και την σοσιαλδημοκρατική ιδεολογία από την οποία «δανείζεται» πολλά στοιχεία από (που νομίζω είναι έστω μακρυνά συγγενικές). Η Ιδεολογική βάση του Κ.Φ. χρησιμοποιεί την κρατική δύναμη ως μέσον για να επιτύχει έναν από τους στόχους ύπαρξης του κράτους, δηλαδή την ευημερία των πολιτών του επεκτείνωντας την δύναμική του κράτους ούτως ώστε να έχει εσσωτερική ηρεμία και ψηλά ποσοστά απασχόλησης.
Η δικαιοσύνη ως ο πυρήνας της ιδεολογίας είναι η ελπίδα των πολιτών για δίκαιο κράτος, καταπολέμηση της διαφθοράς και των εγκλημάτων «λευκού κολλάρου». Θεωρώ πως αν το σύστημα αποτύχει στο θέμα δικαιοσύνη ίσως να παρασύρει μαζί του ολόκληρο το οικοδόμημα ανεξάρτητα αν έχει κτίσει αρκετά. Σε περίπτωση αποτυχίας του κράτους του Κ.Φ. αν υπάρχουν έκτακτες καταστάσεις, οικονομικές κρίσεις ή μη ευκόλως διαχειρίσημα θέματα, ιδε μεταναστευτικό, ο πληθυσμός στρέφεται συνήθως σε λαικιστικές, εθνικιστικές, ακροδεξιές ή ακροαριστερές ιδεολογίες που με πατριωτικές κορώνες τάζουν έυκολες λύσεις στον λαό. Αυτό ήδη συμβαίνει παγκοσμίως, παρ΄όλο που οι ακραίες ιδεολογίες θέτουν σε κίνδυνο τόσον την εσσωτερική ισορροπία, τον κοινωνικό ιστό, τις ατομικές ελευθερίες, όσον και την εξωτερική ασφάλεια των κρατών που ο λαός τους παρασύρεται από τις υποσχέσεις τους.
Υ.Γ. Νομίζω ότι η θεωρία της ιδεολογίας του Κ.Φ. ανιχνεύεται στην Αριστοτελική σχολή σκέψης και φαίνεται ότι ό σπόρος της βρίσκεται στα έργα του μεγάλου αυτού αρχαίου Έλληνα πολιτικού (και όχι μόνον) φιλόσοφου.
*Μέλος Π.Γ. ΕΔΕΚ
