Διεθνής Τύπος: Παγκόσμια ανησυχία για την κλιμάκωση των εντάσεων

03.04.2023

«Η πολιτική ηγεσία, μας έχει πλέον συνηθίσει σε ένα ανεύθυνο πυρηνικό παραλήρημα», έγραψε την προηγούμενη εβδομάδα ο ουκρανικός Τύπος την στιγμή που ο δυτικός Τύπος εξέπεμψε μήνυμα ανησυχίας για την κλιμάκωση της έντασης στην παγκόσμια σκηνή.


«Μια ανήσυχη Ασία εξοπλίζεται για έναν πόλεμο που ελπίζει να αποτρέψει» ήταν ο χαρακτηριστικός τίτλος νέας ανάλυσης που εμφανίστηκε στις σελίδες της αμερικανικής εφημερίδας «The New York Times» την προηγούμενη εβδομάδα. Ο δε γερμανικός Τύπος εστίασε στον βαθμό προετοιμασίας της Γερμανίας για το ενδεχόμενο μιας πυρηνικής αντιπαράθεσης. 

Η αγανάκτηση του ουκρανικού και δυτικού Τύπου απέναντι στις νέες εξελίξεις εντατικοποιείται την ώρα που ο κινεζικός Τύπος «βλέπει» ευκαιρίες για νέους διπλωματικούς ελιγμούς του Πεκίνου σε διάφορα μέτωπα και κυρίως σε αυτό της Ουκρανίας. Από την πλευρά του, ο ρωσικός Τύπος εξέπεμψε την προηγούμενη εβδομάδα το μήνυμα ότι τα ρωσικά σχέδια για την κατάκτηση ουκρανικών εδαφών συνεχίζουν την πορεία τους. 

Ο πόλεμος που ευελπιστεί να αποφύγει η Ουκρανία

Σε ανάλυση με τίτλο «Μια ανήσυχη Ασία εξοπλίζεται για έναν πόλεμο που ελπίζει να αποτρέψει» το οποίο ήταν δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα της αμερικανικής εφημερίδας «The New York Times» στις 29 Μαρτίου, ο Damien Cave επεσήμανε τα εξής: «Αναστατωμένα από τη στρατιωτική ανάπτυξη της Κίνας και τις εδαφικές της απειλές -και από τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις αμφιβολίες για την αποφασιστικότητα των ΗΠΑ- τα (ασιατικά) έθνη ενισχύουν τους αμυντικούς τους προϋπολογισμούς, την κοινή εκπαίδευση, την κατασκευή όπλων και τις πολεμικές τους υποδομές. Για δεκαετίες, η άνοδος της Ασίας την κατέστησε οικονομική ατμομηχανή για τον κόσμο, συνδέοντας την Κίνα και άλλους περιφερειακούς κόμβους παραγωγής με την Ευρώπη και την Αμερική. Το επίκεντρο ήταν το εμπόριο. Τώρα, ο φόβος έχει αρχίσει να κυριαρχεί, με την Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες να βρίσκονται σε έναν ασταθή στρατηγικό ανταγωνισμό και με τις διπλωματικές σχέσεις να βρίσκονται στο χειρότερο σημείο των τελευταίων 50 ετών. Η συνάντηση στη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα μεταξύ του ηγέτη της Κίνας, Σι Τζινπίνγκ, και του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν έδειξε τις ισχυρές δυνάμεις που παρατάσσονται εναντίον της Δύσης. Η εμφάνιση του πρωθυπουργού της Ιαπωνίας, στην πρωτεύουσα της Ουκρανίας την ίδια στιγμή τόνισε ακόμη περισσότερο ότι μια θανατηφόρα σύγκρουση μπορεί γρήγορα να γίνει κόμπος με αγώνες εξουσίας χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά».

Σε κεντρικό άρθρο της καναδέζικης εφημερίδας «Global Times» που δημοσιεύτηκε στις 27 Μαρτίου με τον τίτλο «Επικίνδυνο και ανεύθυνο για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ να πιέζουν τη Ρωσία βήμα προς βήμα» ξεχώρισαν τα εξής: «Όταν πρόκειται για το ζήτημα της Ουκρανίας, η Δύση και η Ρωσία δεν έχουν σταματήσει ποτέ να δοκιμάζουν και να πιέζουν η μία την άλλη. Όσο μεγαλύτερη είναι η πίεση που ασκούν οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στη Ρωσία, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η αντεπίθεση της Ρωσίας. Όσον αφορά την πρόσφατη κλιμάκωση, ο λόγος είναι η ανεύθυνη απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να παράσχει πυρομαχικά απεμπλουτισμένου ουρανίου στην Ουκρανία. Ως απάντηση, η Ρωσία επέλεξε την ανάπτυξη τακτικών πυρηνικών όπλων στη Λευκορωσία. Τώρα, το ΝΑΤΟ βγήκε να κατηγορήσει τη Ρωσία ότι παραβιάζει τις δικές της δεσμεύσεις για τον έλεγχο των εξοπλισμών. Στην πραγματικότητα, όμως, οι ΗΠΑ παραβιάζουν εδώ και καιρό τη Συνθήκη για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων. Η Λευκορωσία αποτελεί βασική επιλογή για τη Ρωσία, καθώς η γεωγραφική της θέση είναι ιδανική. Δεν απέχει πολύ από την Πολωνία, τη Γερμανία, τις χώρες της Βαλτικής και ακόμη και τις σκανδιναβικές χώρες. Είτε οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ επιβάλλουν διάφορες κυρώσεις στη Ρωσία είτε παρέχουν συνεχώς όπλα στην Ουκρανία, στην πραγματικότητα κινούνται προς μια πιο επικίνδυνη κατεύθυνση». 

«Οι πυρηνικές απειλές του Πούτιν αποδεικνύουν ότι ο πόλεμος δεν πάει όπως αυτός θέλει» είναι ο τίτλος του κεντρικού άρθρου γνώμης της βρετανικής εφημερίδας «Independent» που δημοσιεύτηκε στις 27 Μαρτίου. Στο άρθρο αναφέρονται τα εξής: «Δεδομένου του μεγέθους του πυρηνικού οπλοστασίου της Ρωσίας και του εύρους των συστημάτων εκτόξευσης που είναι άμεσα διαθέσιμα στο Κρεμλίνο, είναι δύσκολο να δούμε πώς η τοποθέτηση 10 τακτικών πυρηνικών κεφαλών μικρότερης εμβέλειας στη Λευκορωσία ισοδυναμεί με αποφασιστική κίνηση στον πόλεμο της Ουκρανίας. Παρ' όλα αυτά, (η κίνηση) έχει σχεδιαστεί για να στείλει ένα ακόμη απειλητικό και επιθετικό μήνυμα σχετικά με τους κινδύνους της κλιμάκωσης. Αν και (η κίνηση) είναι προφανώς πιο ουσιαστική από τις προηγούμενες αόριστες απειλές για τη χρήση όπλων μαζικής καταστροφής, δεν υπάρχει απαραίτητα λόγος να πιστεύουμε ότι αυτή η μελλοντική ανάπτυξη ενέχει μεγαλύτερο κίνδυνο από ό,τι υπήρχε προηγουμένως. Στην απλούστερη περίπτωση, αν ο Βλαντιμίρ Πούτιν θέλει να χρησιμοποιήσει μια πυρηνική βόμβα για να τον βοηθήσει να νικήσει στα πεδία μάχης του Ντονέτσκ, τότε μπορεί να το κάνει εξίσου καλά από ρωσικό όσο και από λευκορωσικό έδαφος. Πρόκειται για μπλόφα». 

Η γερμανική εφημερίδα «Frankfurter Allgemeine» στις 28 Μαρτίου δημοσίευσε την ανάλυση του Lorenz Hemicker με τίτλο «Είναι το Βερολίνο προετοιμασμένο για μια πυρηνική επίθεση;» Στην ανάλυση του κ. Hemicker ξεχώρισαν τα εξής: «Μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι απειλές για χρήση πυρηνικών όπλων εναντίον της Δύσης προέρχονται από τη Μόσχα. Ενόψει των ρητορικών ελιγμών του ηγέτη του Κρεμλίνου, αφενός η ψυχραιμία είναι αρετή. Αφετέρου, η απροσεξία δεν αποτελεί επιλογή. Εμπειρογνώμονες και πολιτικοί, συμπεριλαμβανομένου του καγκελάριου Όλαφ Σολτς, ζητούν από τη Γερμανία να γίνει πιο ανθεκτική. Η χώρα θα πρέπει να εξοπλιστεί, ολόκληρο το κράτος θα πρέπει να γίνει πιο ανθεκτικό. Αλλά πώς ακριβώς; Πόσο προετοιμασμένη είναι η Γερμανία για μια πιθανή πυρηνική επίθεση; Ανεπίσημα, ορισμένοι εμπειρογνώμονες από τους χώρους της πολιτικής, της επιστήμης και του στρατού, οι οποίοι παρέχουν πληροφορίες μόνο υπό τον αυστηρό όρο της ανωνυμίας, δηλώνουν θορυβημένοι. Λένε: μια αποτελεσματική άμυνα ή τουλάχιστον μια κάποια προστασία δύσκολα θα είναι διαθέσιμη απέναντι σε μια τέτοια επίθεση. Μια τέτοια επίθεση θα μπορούσε να αποτραπεί μόνο με εκ των προτέρων προειδοποίηση - ή με τύχη. Η Φινλανδία δείχνει ότι μπορεί να γίνει διαφορετικά. Ο βόρειος γείτονας της Ρωσίας διαθέτει 900.000 θέσεις καταφυγίων για τους 650.000 κατοίκους και επισκέπτες του Ελσίνκι. Σε περίπτωση επίθεσης, οι περισσότεροι άνθρωποι στην πόλη θα μπορούσαν πιθανότατα να βρουν καταφύγιο».

Ο ασιατικός Τύπος

Σε κεντρικό άρθρο γνώμης με τίτλο «Η συμφωνία AUKUS για τα υποβρύχια είναι ένας πυλώνας της περιφερειακής ασφάλειας» που ήταν δημοσιευμένο στις 30 Μαρτίου στην ιστοσελίδα της, η αγγλόφωνη ιαπωνική εφημερίδα «The Japan Times» γράφει τα εξής: «Το περίγραμμα της εταιρικής σχέσης ασφάλειας  μεταξύ Αυστραλίας-Ηνωμένου Βασιλείου-ΗΠΑ έγινε πιο σαφές, καθώς οι τρεις χώρες παρουσίασαν τα σχέδια για την ανάπτυξη ενός νέου στόλου πυρηνοκίνητων επιθετικών υποβρυχίων. Το φιλόδοξο σχέδιο έχει σχεδιαστεί για να συμβάλει στον έλεγχο της αυξανόμενης ισχύος της Κίνας στον Ινδο-Ειρηνικό. Η AUKUS ανακοινώθηκε το 2021. Η γέννησή της ήταν αμφιλεγόμενη. Καθώς η Καμπέρα άρπαξε αυτή την ευκαιρία για να αποκτήσει υποβρύχια με πυρηνική ενέργεια. Στο πρώτο στάδιο, τα αμερικανικά υποβρύχια θα πραγματοποιούν τακτικές επισκέψεις σε λιμάνια της Αυστραλίας. Στο δεύτερο στάδιο, γύρω στο 2027, έως και πέντε αμερικανικά και βρετανικά υποβρύχια θα αναπτυχθούν στη Δυτική Αυστραλία. Στο τρίτο στάδιο, στις αρχές της δεκαετίας του 2030, η Αυστραλία θα αγοράσει τρία υποβρύχια κλάσης Virginia. Οι ΗΠΑ, οι σύμμαχοι και οι εταίροι τους, χρειάζονται πρόσθετες δυνατότητες για να διατηρήσουν την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα. Οι βάσεις και ο εξοπλισμός πρέπει να διασκορπιστούν ώστε να διασφαλιστεί η επιβίωσή τους σε μια κρίση. Η AUKUS θα συνδέσει βαθύτερα το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ με την περιοχή». 

Ο Mick Ryan σε ανάλυση με τίτλο «Οι νέες επιθέσεις της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας θα έχουν στόχο να ανακτήσουν εδάφη, να εμπνεύσουν ελπίδα και να αναζωπυρώσουν την προσοχή της Δύσης στον πόλεμο» που δημοσιεύτηκε από το αυστραλέζικο δίκτυο «ABC» στις 27 Μαρτίου γράφει τα εξής: «Τους τελευταίους δύο μήνες, οι ρωσικές δυνάμεις έχουν πραγματοποιήσει μια σειρά από επιθέσεις στην ανατολική Ουκρανία για να καταλάβουν εδάφη και να αποδυναμώσουν τις ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας. Σύντομα θα είναι η σειρά των Ουκρανών να ξεκινήσουν εκ νέου επιθετικές επιχειρήσεις. (Με τη νέα αντεπίθεση) η Ουκρανία θέλει να επανακτήσει την πρωτοβουλία σε αυτόν τον πόλεμο. Με τους Ρώσους να δημιουργούν δυναμική με τις επιθέσεις τους το Πάσχα, οι Ουκρανοί είναι πρόθυμοι να την αντιστρέψουν και να ανακτήσουν το πλεονέκτημά τους στο πεδίο της μάχης. Συναφής με αυτό είναι και η επιθυμία να καταδειχθεί στους Ρώσους ότι δεν μπορούν να κερδίσουν αυτόν τον πόλεμο. Ένας άλλος προφανής σκοπός των επιθέσεων είναι να συνεχιστεί η υποβάθμιση του ρωσικού στρατού. Τέλος, οι επιθέσεις έχουν μεγάλη σημασία για τον ουκρανικό λαό, τόσο αυτούς που μένουν εντός της πατρίδας τους όσο και για όσους που είναι πρόσφυγες στο εξωτερικό. Κάθε Ουκρανός με τον οποίο μίλησα θέλει μια κάποια δικαιοσύνη για τις φρικαλεότητες που βίωσαν».

Η αγγλόφωνη εφημερίδα του Χονγκ Κονγκ, «South China Morning Post» στις 29 Μαρτίου φιλοξένησε το άρθρο γνώμης του Zhou Bo με τίτλο «Η συμφωνία Σαουδικής Αραβίας-Ιράν είναι ένα σκαλοπάτι για την Κίνα στον παγκόσμιο ρόλο της ως έντιμου διαμεσολαβητή», στο οποίο ξεχώρισαν τα εξής: «Η επιτυχία της Κίνας ως διαμεσολαβητή μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας είναι ένα σκαλοπάτι που οδηγεί σε υψηλότερες προσδοκίες: μπορεί η Κίνα να βοηθήσει με τον ίδιο τρόπο και αλλού; Ίσως το Πεκίνο, ένας από τους διαπραγματευτές της συμφωνίας που συνήφθη το 2015, να μπορέσει να πείσει πρώτα την Τεχεράνη πίσω από κλειστές πόρτες να μην περάσει το κατώφλι της κατασκευής πυρηνικής βόμβας, προτού συγκεντρώσει τους ομοϊδεάτες του, συμπεριλαμβανομένης της Ουάσινγκτον, για να επαναδιαπραγματευτεί μια νέα συμφωνία με την Τεχεράνη. Η κατάσταση είναι πολύ πιο περίπλοκη στην Ουκρανία. Η πρόκληση είναι να βρεθούν τα θεμέλια για μια ειρηνευτική συμφωνία - είτε αυτή περιλαμβάνει την άνευ όρων αποχώρηση της Ρωσίας από την Ουκρανία είτε εδαφικές διαπραγματεύσεις και παραχωρήσεις. Ίσως το τελικό παιχνίδι να είναι μια ανακωχή παρόμοια με εκείνη μεταξύ Βόρειας και Νότιας Κορέας. Είναι δύσκολο να πούμε πώς θα μπορούσε να μοιάζει μια νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη. Αλλά θα πρέπει να υπάρξουν διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ».

Ο ρωσικός και ουκρανικός Τύπος

Η ρωσική εφημερίδα «Kommersant» στις 30 Μαρτίου δημοσίευσε την είδηση με τίτλο «Υπάρχει χώρος για τους παλιούς στα νέα εδάφη». Στο δημοσίευμα ξεχώρισαν τα εξής: «Η Kommersant έμαθε ότι οι επικεφαλής των τεσσάρων νέων περιφερειών της Ρωσίας θα παίξουν το ρόλο των "ατμομηχανών" στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου - θα είναι υποψήφιοι για το κοινοβούλιο στις λίστες του κόμματος "Ενωμένη Ρωσία". Αυτό θα δώσει στο Κρεμλίνο την ευκαιρία να δοκιμάσει το εκλογικό δυναμικό των νεοπροσληφθέντων. Στις 10 Σεπτεμβρίου, οι νέες οντότητες αναμένεται να εκλέξουν τις πρώτες συγκλήσεις των νομοθετικών τους σωμάτων ως μέρος πλέον της Ρωσίας. Στις λαϊκές δημοκρατίες του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ (LNR), αυτά θα είναι τα λαϊκά συμβούλια, οι διάδοχοι δηλαδή των κοινοβουλίων από την περίοδο της αυτοανακηρυχθείσας ανεξαρτησίας τους. Στις περιοχές Zaporizhzhya και Kherson, οι κοινοβουλευτικές συνελεύσεις θα συσταθούν εκ νέου, καθώς οι περιοχές εντάχθηκαν στη Ρωσία χωρίς αυτές. Οι κυβερνήτες της Ρωσίας λειτουργούν παραδοσιακά ως "κινητήριοι μοχλοί" για τις λίστες της "Ενωμένης Ρωσίας" στις περιφερειακές βουλευτικές εκλογές. Ο πολιτικός αναλυτής Rostislav Turovsky βλέπει την υποψηφιότητα των νέων περιφερειαρχών ως μια λογική απόφαση: "(Η υποψηφιότητά τους) Επιβεβαιώνει ότι το κέντρο ποντάρει στον καθένα από αυτούς. Και βοηθά στο να μετρηθεί πόσο επιτυχημένος είναι ο καθένας από αυτούς στον εκλογικό τομέα"». 

Στην ιστοσελίδα της ουκρανικής εφημερίδας «Gazeta» στις 30 Μαρτίου δημοσιεύτηκε το άρθρο γνώμης του Oleksandr Motyl με τίτλο «Αυτό που έχει στο μυαλό του Πούτιν είναι στη γλώσσα ενός μεθυσμένου Μεντβέντεφ». Στο άρθρο αναφέρθηκαν τα εξής: «Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας, και νυν αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας, ο Ντμίτρο Μεντβέντεφ (με αφορμή την) έκδοση από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ) εντάλματος σύλληψης του Ρώσου ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν ανέφερε δια μέσου Telegram στις 20 Μαρτίου (τα εξής): "Μπορεί κάποιος να φανταστεί (την εκτόξευση ενός πυραύλου) από ένα ρωσικό πλοίο στη Βόρεια Θάλασσα στο κτίριο του δικαστηρίου της Χάγης. Και το δικαστήριο είναι μόνο μια διεθνής οργάνωση, όχι μια χώρα του ΝΑΤΟ. Γι' αυτό δεν θα ξεκινήσουν πόλεμο. Άρα, δικαστές, κοιτάξτε προσεκτικά τον ουρανό". Δεν πρόκειται για τις πρώτες απερίσκεπτες δηλώσεις του πρώην προέδρου της Ρωσίας, ο οποίος μας έχει συνηθίσει σε ένα ανεύθυνο πυρηνικό παραλήρημα. Είναι πολύ πιθανό ο Πούτιν να συμφωνεί πλήρως με τον Μεντβέντεφ. (Από την άλλη) ίσως ο Πούτιν και οι σύντροφοί του να τον θεωρούν χρήσιμο εργαλείο για τον εκφοβισμό της Δύσης και της Ουκρανίας. (Τέλος υπάρχει και το ενδεχόμενα) ο Πούτιν να έχει χάσει ή χάνει τον έλεγχο του περιβάλλοντός του».

Επιστροφή