Γενικώς και από την εμφάνιση των συστημάτων ισχύος, ισορροπίας ή ανισορροπίας τα διεθνή πράγματα κινούνται σχετικά αργά εκτός σε περιόδους κρίσεων, φυσικών καταστροφών, επαναστάσεων αλλά κυρίως πολέμων όπου οι αλλαγές είναι απρόβλεπτες και γρήγορες.
Όλα τα διεθνή συστήματα είτε μονοπολικά, διπολικά, ή πολυπολικά οι διεθνείς παίκτες είχαν περιόδους ήρεμες με τα πράγματα να μην αλλάζουν γρήγορα, μέχρι που ένα συμβάν επιταχύνει τις εξελίξεις και επιφέρει αλλαγές. Το πλέον σύνηθες γεγονός που επιταχύνει τις αλλαγές, τόσον εντός όσον και εκτός συνόρων των παικτών είναι ο πόλεμος. Μην ξεχνάμε την ρήση «πόλεμος πατήρ πάντων», όμως οι πόλεμοι κάποτε τελειώνουν με αναπροσαρμογές συνόρων αλλά και τοπικών και διεθνών αναθεωρήσεων των ρόλων των παικτών.
Με ευκαιρία λοιπόν τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις υποβόσκουσες κρίσεις σε πολλές περιοχές του πλανήτη, θεωρώ (όλες οι θεωρίες έχουν το στοιχείο της αμφισβήτησης και της αναθεώρησης) ότι θα μπούμε επιταχυνόμενοι σε ένα άλλο σύστημα ισχύος-ισορροπίας που ίσως δεν έχει εμφανιστεί στο παρελθόν. Ονομάζω λοιπόν αυτό το σύστημα «μπλοκς» (δεν μιλώ για συμμαχίες προσωρινές ή τύπου ΝΑΤΟ). Ήδη μετά τον Β’ΠΠ η Ευρώπη διαβλέποντας ή όχι τις επερχόμενες διεθνείς αλλαγές ίδρυσε την ΕΟΚ, ΕΚ και μετέπειτα Ε.Ε.
Η σημερινή ΕΕ αποτελεί ένα μπλόκ, ημιτελές, μεν (διότι στερείται μερικών στοιχείων που θα την καθιστούν πρωταγωνιστή), και μιλώ για στρατιωτική ισχύ, κοινή εξωτερική πολιτική και συνοχή. Η ιδέα του μπλοκ δεν είναι νέα, μάλιστα τόσον οι Αραβες προσπάθησαν μετά το τέλος του Β’ΠΠ, όσον και άλλοι, όμως κανένας δεν κατάφερε να φτάσει στο βάθος που έχει σήμερα η ΕΕ.
Εδώ και λίγα χρόνια υπάρχουν και άλλοι παίκτες που προσπαθούν να κάνουν μπλοκ, με ποιό κύριους αυτούς που ονομάζουμε BRICS, οι οποιοι έχουν φτάσει σε καλό σημείο όσον αφορά το εμπόριο (περίπου το 30 % το 2022).
Τώρα με τον πόλεμο στην Ουκρανία φαίνεται βοηθούν τον παίκτη που έχει εμπλακεί σε πόλεμο, δηλ. την Ρωσία (με το αζημίωτο φυσικά), προσβλέπωντας ότι σε μελλοντικές «περιπέτειες» τους η συνδρομή θα είναι σίγουρη. Θεωρώ ότι με την επιτυχία ενός δεύτερου μεγάλου μπλοκ θα ακολουθήσουν και μιμητές. Αν αυτό γίνει τότε θεωρητικά με διεθνολογικούς όρους θα μπορούσαμε να πούμε ότι μπαίνουμε σε πολυπολικό σύστημα ισχύος ή ισορροπίας, στην πραγματικότητα όμως και ξεκινώντας από το εμπόριο και τον οικονομικό πόλεμο, θα είμαστε μπροστά σε μιά νέα πραγματικότητα 3 ή 4 μπλοκς που φανερά ή με άλλους τρόπους πχ ενέργεια, εμπόριο, στρατιωτικά θα συμμαχούν μονίμως εναντίον των υπολοίπων.
Σε αυτόν τον χορό των ελεφάντων οι μικροί παίκτες θα πρέπει να «συμμορφωθούν» διαλέγοντας πλευρά ή να προσέξουν να μην ποδοπατηθούν ή να γίνουν πιόνια όπως έπαθε η Συρία, η Λιβύη, το Σουδάν ή η Ουκρανία. Όταν το νέο σύστημα ωριμάσει και πάρει σάρκα και οστά οι λεγόμενοι παίκτες «εκκρεμές» (swing powers) θα σχοινοβατούν και μόνο αν καταφέρουν να γίνουν οι «επιτήδειοι ουδέτεροι» θα καταφέρουν να επιβιώσουν, πράγμα που θεωρώ δύσκολο. Ειρήσθω εν παρόδω για να μπω και λίγο στα δικά μας, νομίζω αυτό θα προσπαθήσει να κάνει η Τουρκία.
Τα ανωτέρω δεν θεωρούνται ανάλυση ή πρόβλεψη, αλλά είναι το απαύγασμα κάποιων σκέψεων που έχω εδώ και κάποιο καιρό
¨Αδωνις Κωνσταντίνου
Διεθνολόγος, μέλος ΠΓ. ΕΔΕΚ
